การระลึกถึงคุณของพระธรรมแห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
และการระลึกถึงพระธรรมแห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

          พระธรรมแห่งองค์พระศาสดาเป็นสิ่งที่พระองค์ได้ตรัสไว้ดีแล้ว ชอบแล้ว พระองค์เป็นผู้มีปัญญาสูงสุด เป็นผู้รู้แจ้งในทุกสรรพสิ่ง ได้แสดงพระธรรมไว้อย่างสมบูรณ์ที่สุด ไพเราะที่สุด และละเอียดเหมาะสมอย่างที่สุดกับสัตว์ในยุคนี้ ไม่มีผู้ใดใน ๓ โลกที่จะแสดงและจำแนกพระธรรมได้บริบูรณ์พร้อมซึ่งเหมาะสมกับสัตว์ได้ดีเท่านี้อีกแล้ว ตอนนี้เหล่าสัตว์ที่มีบุญมากพอสมควรที่ได้อยู่ในพุทธศาสนาของพระองค์ เพียงแต่ตั้งใจ น้อมรับ ประพฤติ ปฏิบัติตามอย่างถูกต้องเท่านั้นก็สามารถจะพ้นทุกข์ตั้งแต่ เบื้องต้น ท่ามกลาง และที่สุดแห่งทุกข์ได้อย่างสิ้นเชิงคือพระนิพพาน 
           พระธรรมของพระศาสดามีจุดมุ่งหมายคือการดับทุกข์ของสรรพสัตว์โดยการขัดเกลา แก้ไข เปลี่ยนแปลงให้เหล่าสัตว์ผู้มีสันดานหยาบให้เป็นผู้มีปัญญา ปราศจากอวิชชา เป็นสิ่งล้ำค่าที่สามารถช่วยสรรพสัตว์ให้พ้นทุกข์ได้อย่างแท้จริงและสิ้นเชิง เป็นพระคุณอันไพศาลของพระธรรมอันประมาณมิได้ที่สามารถทำให้สรรพสัตว์ทุกๆผู้ สามารถพ้นทุกข์ได้ตั้งแต่เบื้องต้นท่ามกลางและที่สุดได้
         
           สมัยก่อนมีผู้เห็นทุกข์มากมาย เห็นการเกิด แก่ เจ็บ ตาย การพลัดพราก ไม่สมหวังบ้าง สมหวังบ้าง ต้องเวียนว่ายอยู่ในทะเลทุกข์ต่อไปเรื่อยๆ ซึ่งผู้คนเหล่านั้นต่างพากันหาหนทางดับทุกข์ ซึ่งก็ไม่มีผู้ใดพบหนทางของการหลุดพ้นได้อย่างสิ้นเชิง แต่เมื่อมีพระศาสดาเกิดขึ้นแล้วในโลกนี้ ประกาศพระสัทธรรมคำสั่งสอนซึ่งเป็นหนทางของการพ้นทุกข์ได้สามารถช่วยให้เหล่าสัตว์พ้นทุกข์ได้จริง ผู้คนสมัยนั้นมากมายมีความปีติเป็นอย่างยิ่ง และได้ออกบวชประพฤติปฏิบัติธรรมเพื่อรู้ธรรมเป็นเครื่องออกจากทุกข์ได้ ผู้ใดที่มีปัญญาเห็นทุกข์ได้นั้นก็จะเห็นถึงความสำคัญของพระธรรม จะรับรู้ได้ว่าพระธรรมนั้นเป็นสิ่งที่ล้ำค่า ซึ่งจะได้ชื่อว่าเห็นธรรม และนำไปสู่การระลึกถึงองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้อย่างหมดใจ
          พระธรรมเป็นสิ่งที่ผู้น้อมรับพระธรรมมาศึกษาและประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมคำสั่งสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น ถึงจะสามารถเห็นผลได้ด้วยตนเอง ซึ่งก่อนที่พระศาสดาจะปรินิพพานได้ตรัสไว้ว่าให้มีตนเป็นที่พึ่งและมีธรรมเป็นที่พึ่ง ผู้ที่ไม่ประพฤติปฏิบัติตาม หรือ ผู้ที่เข้าใจผิดคิดว่าประพฤติปฏิบัติตามแต่ที่จริงไม่ได้ประพฤติปฏิบัติ หรือ ผู้ที่เห็นคนอื่นประพฤติปฏิบัติแต่ตนไม่ได้ประพฤติปฏิบัติ หรือ ผู้ที่ได้ยินหรืออ่านพระธรรมอย่างเดียว ไม่น้อมรับ ไม่ประพฤติปฏิบัติตามก็จะไม่มีวันเห็นผลหรือเข้าถึงรสของพระธรรมนั้นได้
          พระธรรมมีความเป็นธรรมและเป็นสิ่งที่สามารถเป็นที่พึ่งให้กับทุกคนได้อย่างแท้จริง เพราะพระธรรมเป็นสิ่งที่ให้ความเสมอภาคกับทุกคน ไม่ลำเอียง ไม่แบ่งแยกชนชั้น วรรณะ เพศ ไม่เลือกอาชีพหรือฐานะ ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ที่มีระดับจิตหยาบมากหรือหยาบน้อย ละเอียดมากหรือละเอียดน้อย ถ้าฝึกปฏิบัติอย่างถูกต้องและเหมาะสม ก็จะสามารถพัฒนาในทุกระดับจิตให้มีความเจริญงอกงามได้  ดังนั้นตราบใดที่ยังมีพระธรรมของพระศาสดา เหล่าสัตว์ทุกระดับจิตก็ยังมีความหวังอยู่เพราะพระธรรมไม่เลือกบุคคล สถานที่ หรือเวลา สามารถเจริญงอกงามได้ทุกๆ แห่ง ทุกๆ บุคคลในทุกสถานที่ ทุกๆ เวลา ขึ้นอยู่กับว่าสัตว์นั้นเองจะนำไปน้อมไปศึกษา ประพฤติ ปฏิบัติหรือไม่

          ซึ่งพระธรรมนั้นเป็นสิ่งจริงแท้แน่นอนที่เป็นนิรันดร์ ไม่เปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา เป็นอยู่อย่างนั้นมาตลอด และกำลังเป็นต่อไปอีกด้วย เนื้อหาของพระธรรมจะกล่าวเวลาไหนก็ใช้ได้กับทุกกาลทุกยุคทุกสมัย ไม่ล้าสมัย เป็นศาสตร์เพียงหนึ่งเดียวที่ดีที่สุดแล้ว ที่ไม่ต้องมีการแก้ไข ปรับปรุงเปลี่ยนแปลง หรือ ค้นคว้าเพิ่มเติมจากเดิม ดังนั้นผู้ศึกษาและปฏิบัติสามารถปฏิบัติมีความเชื่อมั่นได้อย่างหมดใจในความเป็นที่สุด
          อีกทั้งพระธรรมนั้นจะยังให้เกิดผลโดยการประพฤติ ปฏิบัติธรรมอย่างถูกต้อง จะรักษาผู้ประพฤติปฏิบัติไม่ให้ตกไปสู่สิ่งที่ชั่ว และเมื่อปฏิบัติธรรมจนเข้าถึงธรรมและกระจ่างธรรม เป็นอริยบุคคล ๘ จำพวก ธรรมนั้นก็จะรักษาบุคคลเหล่านั้น โดยที่จะไม่มีวันไปสู่ทางอบายได้อีกเลย และผลของการปฏิบัตินั้นก็ยังให้ผล โดยจะเป็นสภาวธรรม ภูมิธรรมติดตัวไปกับผู้ประพฤติปฏิบัติ ซึ่งสัตว์สามารถพัฒนาภูมิธรรมต่อเนื่องจากภพหนึ่งสู่อีกภพหนึ่งต่อไปเรื่อยๆ และเมื่อถึงสภาวะแห่งอริยบุคคล ๘ จำพวก ผลของการปฏิบัติก็จะให้ผลได้ไม่จำกัดกาล นั่นคือจะเป็นภูมิธรรมที่ไม่มีวันเสื่อม เป็นสภาวธรรมที่ให้ผลได้ไปตลอด

          ท้ายสุดนี้ พระสัทธรรมของพระศาสดานั้นยังเป็นเครื่องค้ำจุนโลก ทำให้สังคมยุคนี้ยังไม่ถึงยุคตกต่ำหรือกลียุค สิ่งเลวร้ายต่างๆ มากมายก็ยังไม่เกิดขึ้นเมื่อมีพระธรรมอยู่ เนื่องจากยังมีผู้ประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมคำสั่งสอนอยู่ ทำให้สังคมในยุคนี้ยังมีผู้มีธรรมอยู่ ยังผลให้สังคมปัจจุบันไม่เสื่อมทรามลงไปมาก ถ้าไม่มีพระธรรมสั่งสอน ขัดเกลา เหล่าบุคคลที่มีสันดานหยาบ ก็จะทำให้ผู้มีธรรมน้อยลงถึงน้อยที่สุด ผู้มีสันดานหยาบก็จะหยาบลงไปอีก สังคมก็จะเสื่อมทรามและเลวร้ายลงไปอย่างคาดคิดไม่ถึง
          จากคุณและความสำคัญอย่างที่สุดของพระธรรมแห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าดังที่ได้กล่าวมาข้างต้น และเนื่องจากพระพุทธศาสนาจะมีอายุเพียง ๕,๐๐๐ ปี ซึ่งปัจจุบันนี้ก็ได้ล่วงเลยมาเยอะแล้ว พ้นจากชาตินี้ก็ไม่รู้ว่าเมื่อไหร่แต่ละคนจะมีโอกาสได้เกิดเป็นมนุษย์และมาเจอสิ่งล้ำค่านี้อีก ขอให้ทุกคนได้ตระหนักระลึกถึงคุณและความสำคัญของพระธรรม ตั้งใจน้อมนำมาประพฤติ ปฏิบัติตามพระธรรมคำสั่งสอนของพระศาสดาให้ยิ่ง เพื่อมิให้เสียทีที่ได้เกิดมาพบกับพระธรรมอันเลิศล้ำค่านี้ด้วยเทอญ